Guia para elaborar listas de revisión previa a la anestesia

Como sabeis una de las herramientas proactivas más importantes en los temas de seguridad del paciente son las listas de revisión tanto previas a la realización de las técnicas/actividades como durante las mismas. El empleo de dichas listas se ha adaptado desde sectores como la industria aeroespacial o nuclear y se ha extendido rápidamente de modo que son varias las técnicas/actividades para las que se han diseñado listas de comprobación tanto a nivel de un único centro sanitario, para un sistema de salud (el protocolo de vias centrales de la Semincyuc) hasta llegar a nivel de recomendación global (la lista de comprobación quirúrgica de la OMS).

La elaboración de dichas listas de comprobación requiere un estudio detallado previo que, mediante técnicas de trabajo dirigido en grupo ó técnicas del tipo tormenta de ideas o 'pensamiento lateral' abarque todos los aspectos que puedan afectar al normal desarrollo de la actividad en cuestión y a las posibles medidas preventivas y/o paliativas que se deban tomar en el caso de producirse algún fallo.

La ASA (asociación americana de anestesiología) acaba de publicar una guia para la elaboración de listas de comprobación previas a administración de anestesia (.PDF 119 Kb) que a, buen seguro, allanará bastante el camino en la elaboración de dichas listas. Como el propio documento indica no se trata de una lista de comprobación en sí sino más bien de una plantilla que deberá ser adaptada al contexto local tanto tecnológicamente como linguisticamente y no es esta una cuestión de idioma únicamente pues uno de los principales escollos que deben superar protocolos, guias y listas de comprobación es que lo que se pretende decir sea lo que verdaderamente un lector medio entiende al leer dicho documento.

Esa adaptación es pues el trabajo de los grupos de personas que, en cada centro o servicio, acepten el reto por la seguridad del paciente y ofrece una gran oportunidad de mejorar y de investigar los resultados obtenidos con la aplicación de estas medidas.

Las 100000 negligencias o como no crear cultura de seguridad

Tras chuzar la noticia desde la agencia europapress me di cuenta de cuantas imprecisiones se pueden cometer en un comunicado de prensa y cuanto daño puede hacerse a largo plazo con pocas palabras.

No quisiera que se malinterpretaran mis palabras como un alegato a favor de la ocultación de datos sobre los problemas de seguridad del paciente en la atención sanitaria; más bien intento que se llame a las cosas por su nombre para no confundir a los lectores y no causar falsas alarmas, miedos y desconfianzas que, justamente, son el principal obstáculo para que se implante una auténtica nueva cultura sobre la seguridad del paciente en el Sistema Nacional de Salud.

En primer lugar deben darse a conocer una serie de definiciones y conceptos básicos que pongan las cosas “en su lugar” porque las palabras como herramientas humanas que son tienen muchas imperfecciones y cortan por múltiples bordes. En este caso la palabra NEGLIGENCIA le va demasiado grande a los 100000 casos que el defensor del paciente incluye en su informe.

Desde el ya archicomentado informe del IOM (instituto americano de medicina) titulado “errar es humano” publicado en 1999 los problemas ya conocidos de la seguridad del paciente en su relación con la atención sanitaria ha entrado de lleno en las prioridades y en la planificación estratégica de las autoridades sanitarias no sin una evidente desconexión con “la trinchera”. La distinción principal que se debe realizar es que NEGLIGENCIA implica un acto punible y una carga de voluntariedad achacable a un único profesional de la salud mientras que los estudios han revelado que los EVENTOS ADVERSOS relacionados con la atención sanitaria suelen; si, ser prevenibles en un 90% de los casos, pero también suelen tener causas estructurales que no tienen porqué implicar de modo punible a un único profesional y, sobre todo, que no se trata de errores que impliquen o responsabilicen únicamente al profesional médico como también dejan ver las palabras del defensor del paciente.

Las NEGLIGENCIAS existen y, en un sistema que “produce” unos 7 millones de procesos anuales se darán un número de casos; pero no los 100000 indicados. Los profesionales sabemos que en un sistema tan complejo, con tantos actos interrelacionados, tantos condicionantes, tanta tecnología y tantos riesgos para el paciente el enunciado de la vieja escuela “prima non nocere” (primero no dañar) pasa a tener un significado amplio ya que no solo las actuaciones individuales cuentan sino que hay que vigilar los elementos estructurales, las transmisiones de información al paciente y al resto de los profesionales, la realización estricta de todas las rutinas y pasos, la revisión y actualización de los procedimientos de seguridad… y todo ello implica la necesidad de ser conscientes de los problemas de seguridad del paciente, de conocer su existencia (registrarlos, comunicarlos e investigarlos), de actuar pro-activa y reactivamente al respecto con el apoyo y liderazgo de quienes nos dirigen y sin la búsqueda de la culpabilidad como objetivo.

Por ello estas palabras publicadas en la noticia citada no contribuyen en absoluto a afianzar una cultura de seguridad en el SNS sino, al contrario, se empecinan en el fallo de la ‘vieja cultura’ que buscaba únicamente un responsable al que achacar un error que, seguramente, tuvo su origen en una cadena de ‘agujeros’ de seguridad en los procedimientos desarrollados. Con ello los nuevos incidentes y efectos adversos tendrán la puerta abierta y los profesionales conocedores del caso tenderán en un futuro a ocultar información, ignorar o minusvalorar las causas de los eventos adversos y centrarse en su resolución ‘silenciosa’ aumentando, con ello, el riesgo para los siguientes pacientes.

Comunicar ou codificar..

Non ten este blogue intencions linguisticas senon mais ben reflexivas e comunicativas, malia elo, como xa me teñen referido sobre o tema voume entreter nel nestas horas de calor extrema que fan de teclear unha 'actividade física' aconsellable.

Ben eu nascin en Venezuela e alí me criei ata os 7 anos na creenza de que o que os meus pais falaban entre eles e co resto dos amigos galegos cos que pasabamos as fins de semana e as festas era un 'mal falar', un non saber froito da ignoráncia. Nas viaxes de vacacions e, sobor de todo, ó estuda-la literatura e a lingua no colexio descrubrín con grande pracer que o cantaruxar da voz no que me criaron é un idioma de seu, coas súas orixes própias, as súas regras e un amplo abano de persoeiros de moi diversas disciplinas, intelixentes e inxeniosos que se expresaban nela con grande fortuna e acerto.
Xa mociño, no instituto, o grupo de amigos vimos que o galego é un tesouro que nos chegou malia moitas dificultades, persecucions, mortes, desprestixio e mentiras ás que se viu exposto e que eramos (e somos) afortunados de telo no noso "haber" e decidimos; libres, rebeldes e soberans como nos sentiamos das nosas vidas 'poñelo en valor' de xeito que fose non un "toque folclórico" senon o vehículo de comunicación que debe ser toda lingua que se teña por tal.
Acadou tal afondamento esa nosa conclusión que chegamos ó exercicio de "pensar en galego" como expresión mais normal do correcto uso do idioma. Aínda hoxe sego a "pensar en galego" e non só iso, tamén "soño en galego" o que, sen dúbida, vos resultará extrano dado que case ningúen lembra nin o que sonou...

Chega nesto a 'cuestión' profesional na que o meu traballo require moita comunicación. En primeiro lugar coas persoas ás que atendo e ós seus acompañantes cos que SEMPRE emprego a lingua na que se atopen mais cómodos e na que eu acade a maior taxa de transferencia de información en ámbolos sensos da comunicación; a lingua galega foi, moi a miudo, unha ferramenta fundamental para chegaren a coñecer qué lle preocupaba ós doentes, como entendían o que tiñan, o que se lles facía e o que terían que facer en adiante respecto do problema que lles atinguía. Incluso agora, en Ponferrada teño que emprega-lo galego nalgunha ocasión para comunicarme con doentes (sobor de todo cos de fala Portuguesa).
Mais o blog é outra faciana da 'cuestión' profesional, unha faciana mais dirixida a iguais, con mais perspectiva científica que percura contacto con outros traballadores da sanidade e a difusión de contidos e ideas do noso facer; e nesto veño de facer diferenciacions non estrictas mais sí concretas para decidiren en que idioma escribo as entradas.
Polo xeral emprego o galego cando fago reflexions persoais, cando me lanzo en tromba sobre algo que me preocupa ou cando falo 'dende dentro' do que vexo e penso; teño feito algún artigo ou reflexión científica en galego porque sempre o vin como normal e, nalguns casos, escribin as entradas en galego e castelán e logo decido como publicalo mais iso non é práctico i existindo traductores...
Nos derradeiros tempos, dende que dispoño de google analytics, fago as referencias mais científicas en castelán en atención os numerosos visitantes de iberoamérica (con especial cariño a Venezuela) e ó resto dos peninsulares que dín ter algunha dificultade co galego.

Coido que así vos pode quedar debuxado o tema linguistico deste blogue que, polo demais, acepta encantado aportacions (e non só comentarios) en calquer idioma peninsular i en inglés, francés e italiano si me apurades...

Eleccions ficticias

Non me teño eu por defensor único e univoco da democracia ou da liberdade pois recoñezolle a cada persoa o dereito a ter a súa opinión mais, xa que logo, a obriga de defendela con argumentos.

Así pois eu opino que as eleccións ó pleno e ó comité executivo do consello de colexios profesionais de enfermería de CyL están viciadas de orixe e non son lexítimas pois unha parte das persoas que actuaron como representantes dos seus colexios non teñen lexitimidade para facelo. Os representantes do meu colexio en León.

O Colexio de enfermería de León tentou realizar eleccions mais estas foron paralizadas pola xustiza pola kafkiana circunstáncia de seren membros da mesa electoral persoas que participaban nunha lista. Que eu saiba, esto non se resolveu por via democrática e os actuales membros deste colexio, para mín, viñeron do espacio...e iso que traballo con algun(ha) deles.

Pero, o que mais me indigna é que verdadeiramente ningúen se extrana que os órganos de goberno da enfermería autonómica sexan elexidos por un sistema doblemente indirecto que cercena calquer posibilidade de DEMOCRACIA na profesión. Non vou a entrar en andrómenas sobre de quen son amigos ou familiares os electos, calquer relación será tomada como "casualidade" outra cousa sería si se tratase dun 'complot xudeo-masónico ó servizo do roxismo separatista...

Destellos

nº2 Lendo un interesante artigo do número 42 da revista “Temas” da editorial Investigación y Ciencia adicado ó Corazón atopei un coñecido paradoxo enunciado por Lewis Thomas que di:

“O que consideramos unha técnica punteira non deixa de seren un rudimento rupestre pois son rudimentarios os nosos coñecementos sobre a enfermidade.
A cota superior da técnica sanitaria móvese en custes baratos derivados dunha boa comprensión da enfermidade (por exemplo as vacinas); a cota inferior, moi cara, está mais atenta a remediaren os danos da enfermidade que á súa prevención”.

Certamente eu sempre dixen que traballo nun campo que é o paradigma do fracaso da sanidade: O quirófano. E se trata dunha tarefa paradoxal na que hai que inferir un dano i expor ó doente a un risco elevado para tentar remedia-los danos do proceso patolóxico.

Pois nese campo de traballo invístense grandísimos recursos en investigación, desenrolo, conservación e uso de tecnoloxías moitas veces de dubidoso “valor engadido” para o doente e con escaso rendemento para o conxunto do sistema sanitario. Ós profesionais obsesiónanos coñeceren e sabermos emprega-la tecnoloxía e a penas temos coñecementos e habilidades para facer avaliacións que respondan ás preguntas: ¿é isto beneficioso para o doente?, Si emprego esta tecnoloxía ¿a cantas persoas podo beneficiar directa e indirectamente?, ¿e si non a emprego?; O que custa esta tecnoloxía ¿deixa recursos para que a atención ó conxunto dos doentes sexa como considero que debe ser?.

O papel da enfermería no eido da avaliación das tecnoloxías sanitarias é importante mais depende da formación específica que se poida adquirir nas ferramentas e habilidades específicas deste campo; non cabe dúbida que o traballo continuado a pé de cama proporciona a capacidade de avaliar moitos elementos tecnolóxicos que, se cadra, son de ‘pequeno calibre’ mais que poden brindar grandes rendementos ó conxunto do sistema polo extenso do seu uso.

DESTELLOS

nº 1

Nestes días de verán as tardes só piden piscina, sombra e lectura aínda así non me resisto a deixarvos algún comentario do que vou lendo.

É o caso da reedición conmemorativa que se fixo do libro “notes on nursing” de Florence Nightingale prologada por varios líderes da enfermería do momento; entre os que está Madeleine Leininger unha das voceiras do movemento transcultural que fai un recoñecemento crítico das contribucións e dos erros do discurso de Nightingale respecto da profesión de coidar.

Na súa disertación das semellanzas e diferencias entre o que Nightingale postulaba e o que ela mesma, con bastante pouca modestia, propón se atopa esta perla:

“Hoxe o coidado humano converteuse no centro do coñecemento e a práctica enfermeira, baseado na explicación dos significados profundos, patróns e interpretacións das perspectivas do cliente e da enfermeira.
É mais, algunhas enfermeiras profesionais liberáronse do pesado enfoque nos síntomas médicos, enfermidades e formas de tratamento para centrarse en descubrir e entende-la natureza, os significados e as experiencias vitais relacionadas co coidado humano”.

¿Que valor atopo nesta afirmación?. Mirade; neste intre a transculturalidade non hai que percurala viaxando por lonxanos destinos, a diversidade cultural da poboación no noso entorno ten aumentado por mor da inmigración e do retorno de emigrantes e se incrementará co paso dos anos pois a pirámide de idades dos inmigrantes é moi diferente á da nosa poboación e, posiblemente, co paso do tempo a actual porcentaxe do 15% se transforme nun 33% ou mais. Engádese pois este condicionante á xa coñecida mais mal afrontada catástrofe demográfica da dependencia á que temos que facer fronte como profesión.
Así pois temos que incorporar ó traballo diario o ‘plano transcultural’ para evitarmos facer valoracións a priori do que é normal e para evitar xulgar negativamente actitudes e conductas que son froito de plantexamentos culturais diferentes que debemos respectar malia a que nos resulten chocantes; no que referente ós efectos destes costumes sobre a saúde hai que sinalar que o traballo dos profesionais sanitarios no campo da educación para a saúde atopa na trasculturalidade un reto de grandes proporcións que precisa de moita constancia e imaxinación.

Cando a tecnoloxía incrementa o risco

É de sobra coñecido por tod@s que unha das principais frontes na 'guerra' pola seguridade do doente é o tema da administración de medicamentos. Dende hai anos a industria(farmaceutica, informática e de servizos) e os profesionais percuramos solucions que brinden garantías sobre o cumprimento de "os 5 correctos" sen menoscabo do tempo empregado nesta tarefa cotián mais fraxil.

Algunha das solucions como a unidose se mostraron, incluso, como moi eficientes e de grande axuda na reorganización dos espazos que se adicaban ó almacenamento e preparación de fármacos. Coa chegada da informatica e os lectores ópticos se implantaron sistemas que ian encamiñados a garantir de xeito "definitivo" a correcta dispensación e administración dos medicamentos. Agora sabemos que non é así e non só iso senon que recentemente se ven de publicar un estudo que mostra os graves defectos e a sobrecarga de traballo que os sistemas de verificación con código de barras supoñen para a enfermería e como isto incrementa o risco de erros na administración de medicamentos e provoca retrasos alí onde se querían conquerir aforros en tempo de traballo.

O estudo, bastante detallado, é accesible de balde (.PDF en inglés) e sinala novamente á falla de estudos SERIOS e ben plantexados de avaliación das tecnoloxías antes da súa implantación, estou a falar de estudos-piloto que incidan non só nos parámetros econométricos do asunto en cuestión senon nos aspectos de carga de traballo, curva da adpatación e, sobor de todo, aspectos de seguridade para o doente.

Precisamos mais coñecementos de como realizar estas avaliacions ou, mellor dito, que estes coñecimentos saian dos despachos e cheguen a pé de campo para que sexan os profesionais que van aplica-la tecnoloxía os que fagan as avalicions rigurosas e ben fundamentadas e non só avaliacions 'a priori' senon avaliacions a medio e longo prazo para coñece-los efectos da tecnoloxía implantada no traballo diario mais aló dos grandes parámetros.

Por exemplo, implántase unha tecnoloxía que reduce considerablemente o número de ligaduras que se fan nunha intervención co cal as intervencions son mais rápidas e a enfermerira instrumentista dispón de mais tempo de observación; ¿que fai con él?.

O punto de mira está no campo conductual e no eido dos comportamentos que minan a implantación dunha cultura de seguridade.

Desacordo escenificado

Onte non tiña azos para escribir, o pasamento dun compañeiro deixoume algo taciturno. ¿porqué lle pasan estas cousas a xente BOA?.

Cando nunha xuntanza todos coidan levar cartas "exclusivas" pasa que todos coñecen a mesma información e o resultado da xuntanza xa se dá por suposto.

Os facultativos negociaron ó final da súa folga un substancial incremento das cantidades a cobrar nos programas de autoconcerto e o sacyl cedeu pois decidiu saca-los cartos das outras categorías, en especial daquela cuios votos serven para que os facultativos acaden mais representatividade da que, numéricamente, lles corresponde.

Asi pois cando a nosa dirección nos ven a informar do que hai xa están tódalas contas botadas, salvo desesperación ningúen vai facer ese traballo a ese prezo porque non só non hai un aumento correlativo ó das outras partes implicadas no programa senon que, incluso, hai unha disminución do pagado por prestación.
Non considero a miña vida coma a porcentaxe da vida de ningúen así que non acepto premisas que, por outra banda, non veñen en diario oficial ningún salvo por deducción aritmética. O que se podería xustificar como unha tentativa de hipereficiencia (facer mais por menos) non o é si se ten en conta a montante total da prestación e dubido, e bastante, que contratando persoal para eses turnos se conquira eficiencia salvo que se faga a tempo parcial e só unha parte do persoal que, ata agora, realizaba xornada voluntaria para o autoconcerto.

Á volta do verán saberemos como avanza esta comedia.

Mas herramientas

Hoy haré un pequeño comentario sobre dos herramientas de reciente aparición provenientes de dos fuentes diferentes y con finalidades sin aparente relación, pero que constituyen una clara orientación en cada uno de sus campos.

El primero no por ya comentado es menos importante. Se trata de la publicación electrónica "El lenguaje del cuidado" (nº00 .PDF 1,2 MB) ; nacida del Observatorio de metodología enfermera es de acceso electrónico libre y difundirá el gran esfuerzo que se realiza para conceptualizar la tarea de cuidar. Definir los conceptos entorno a los cuales se mueve la actividad de la profesión dotará de marco al conocimiento científico que tantas y tantas enfermeras generan, adquieren y aplican. Los apartados; conceptualizaciones acerca del cuidado, educando sobre cuidado y axiomas del cuidado servirán para dotar de base tanto al trabajo diario de los clínicos como de aliciente a la investigación y aplicación de resultados.

La versión en castellano del GRADE es la aplicación lógica de la conciencia que parece haber adquirido el ministerio de sanidad sobre la gran potencialidad de difusión que tiene aquí y en toda américa latina y la avidez de los profesionales de salud por conocimientos, evidencias y recomendaciones fundamentados. GRADE es ahora un estandar en la formulación de recomendaciones de salud gracias a su independencia, rigor y enfoque más global y con una metodología más detallada.

Dos buenas fuentes de información para no pasar ocios@s el verano...

E cando semellaba que o tiñamos claro, veu a CIG...

E se descolgou con isto.

Pensei que era eu quen aparentaba non ter claro a orientación e os obxectivos do sistema sanitario público mais vexo que a complexidade do sector abraia ainda ós mais caracterizados do "públicamente público".

Podo entender que un sindicato reivindique a defensa dos postos de traballo, podo entender que a relación SERGAS-POVISA implique xa unha grande dependencia mais de ahí a deixar que esa relación condicione o futuro dun investimento que se acaba de decidir... vai o camiño do intelixible. Eu non vou dicir que a CIG está a reinvidicar a "integración" dos traballadores de POVISA no SERGAS mais sí semella actuar de axente dos accionistas da entidade.

A construcción do 4º hospital, o grande hospital de Galicia-sur, vai conlevar o reordenamento de tódolos servizos e prestacions sanitarias no seu entorno, o peche mais ca probable de camas de hospitalización de agudos públicas e concertadas nos actuais centros e o seu desprazamento ó novo hospital e a "reconversión" cara a centros de especialidades, centros de atención 'rápida' e (coido) camas de servizos socio-asistenciais ou conceptos similares e o papel da Policlinica de Vigo deberá trocar para que os cartos públicos que alí se empregan pasen a xerar outro tipo de rendemento.

Como competidor dentro do sector privado POVISA ten un "exceso de músculo" que pode facer que precise 'axustes' mais non vexo que teña que desaparecer totalmente e de xeito súpeto o concerto actual e pode que a sanidade pública precise da infraestructura de POVISA durante o tempo que dure o axeitamento do novo hospital e masi das actuais instalacions ós seus novos usos; iso daralle tempo ó comité de empresa e a 'parte social' a atopar solucions a ese axuste si é que é preciso.

Transforma-los coidados a pé de cama

A fundación Robert Wood Jhonson que se centra na mellora da sanidade e a saúde nos EEUU ven de publicar en liña o proxecto de "ferramentas para a transformación dos coidados ó pé de cama" que está a ser pilotado por 10 hospitais americanos.

Este proxecto distínguese de outras iniciativas de mellora da calidade por centrarse na implicación do "persoal de base" e mandos intermedios; as ideas de mellora proveñen do persoal que mais tempo pasa cos doente e as familias e non das direccions ou das unidades de calidade que deben asegurar que o programa conta con compromiso institucional e recursos para apoiar e manter estas innovacions.

Trátase logo dun traballo nos microsistemas e dende abaixo, todo un reto para un sistema estructurado orgánicamente e non de xeito funcional con atención en 4 dimensions:

Fiabilidad y seguridad
Mellora do entorno de traballo e percura da exelencia
Atención centrada no doente
Procesos con valor engadido

EDICIÓN 2/7/2017

Cecais é un pouco tarde pero gostaría completar esta entrada coa publicación dos resultados desta iniciativa porque o habitual é que esta clase de programas non publiquen os resultados polo menos no noso entorno.

Os resultados que se publican só se refiren á dimensión da mellora do entrono de traballo.

"Efecto da iniciativa transformación dos coidados a pe de cama nos entornos de traballo"
Vos traduzo o resumo.

ANTECEDENTES:

Diferentes iniciativas se veñen realizando nas organizacions sanitarias para mellora-la eficiencia, como transformando os coidados a pe de cama (TCAB). Nembargantes, hai importantes fallas na comprensión dos efectos do programa nos entornos de traballo dos equipos de saúde.

OBXECTIVO:

O obxectivo específico deste estudo é describilos achádegos sobre os efectos da iniciativa (TCAB) nos entornos de traballo dos equipos de saúde.

Médotodo:

Empregouse un diseño pretest - posttest neste estudo. A iniciativa TCAB implementouse no outono de 2010 nun hospital de Montreal, Canada. A mostra consistiu en traballadores santiarios de 4 unidades de coidados.

RESULTADOS:

Observouse unha mellora estatisticamente significativa na subescala específica de comunicación de información da variable medida de procesos de coidados, e topouse unha diferencia significativa na variable de apoio entre colegas, que foi mais alta no inicio que no postprograma. As diferencias na demanda psicolóxica, a latitude decisional e esforzo-reconpensa non foron significativas.

CONCLUSIONS:

A TCAB é unha intervención que permite ós equipos implementa-los trocos para mellora-los resultados para doentes e familias. Os esforzos en marcha deben de dirixirse a mellora-la comunicación entre tódolos membros do equipo e asegura-lo seu apoio.

A seguridade do doente "salta" ós medios

Bueno, xusto agora que estamos tentando por en marcha un grupo funcional de seguridade do doente no HB e que se estan a desenrolar importantes proxectos de implantación e seguimento de iniciativas implatación de prácticas seguras e indicadores de seguridade do doente no ámbito estatal era inevitable que este tema saltara ós medios in-comunicativos.

Faino da man dunha iniciativa á que lle estamos a segui-la pista dende a súa orixe no famoso artigo da "Lista de comprobación" e que vai a por ó SNS de estrea como sistema integrado mercede a unha iniciativa dunha asociación profesional que acomete o papel de coordenación que semellan ter abandoado os políticos no organismo correspondente. A mágoa é que a iniciativa volte a deixar fora (aparentemente) á enfermeiría cando, xustamente, no artigo citado a grande valedora e artífice de que as comprobacions se realicen efectivamente durante o procedemento é a técnicamente moi adestrada e administrativamente ignorada enfermeiría de coidados especiais.

De tódolos xeitos quero facerme eco da grande laboura que dende hai 5 ou 6 anos ven facendo a axencia de calidade do SNS que articulou unha estratexia DAFO i está a por en marcha liñas de mellora en moitos eidos sempre en colaboración cos servizos de saúde autonómicos e con institucions académicas e profesionais de recoñecido prestixio. Coido que facer saltar estas iniciativas ós medios pode conducir a confusión si non se xestiona axeitadamente a comunicación da realidade e das medidas que se toman e da implicación que teñen nesta estratexia as asociacions de doentes.

As vontades e a enfermería.

Na semana pasada tocou no meu centro a visita da equipa encargada da implantación do rexistro de instruccions previas no Sacyl (Dirección Xeral de planificación, calidade, ordenación e formación). Trátase dunha iniciativa que tenta cubrir unha grande deficiencia prágmatica e cumprir co imperativo legal expresado na lei 41/2002. O plantexamento semella correcto pois a campaña divulgativa levase a cabo no tempo de posta en marcha do rexistro de instruccions previas e coincide coa entrega das claves de acceso ó mesmo para o persoal facultativo A1 do Sacyl. Mais, ¿u-la enfermería?

No eido dos coidados paliativos unha das definicions mais recoñecidas é a que dí que ó doente xa non se lle percura a sanación senon o alivio e que a dignidade humana pasa a se-la primeira consideración da atención sanitaria. A enfermeiría ten tanto na atención primaria como na especializada e nos centros socio-sanitarios un papel destacado e relevante na atención a estes doentes e mantén un contacto mais frecuente propio da intensidade dos coidados que istas persoas precisan.

No eido da información sanitaria en xeral a enfermería ten as obrigas deontolóxicas i éticas propias dunha profesión sanitaria desenrolada e ten os coñecementos e as ferramentas de comunicación precisas para levar a cabo esta tarefa tanto de xeito informal dentro das súas actividades diarias como de xeito formal dentro de campañas de difusión e sensibilización institucionais.

Polas capacidades enumeradas non entendo, e me semella un grande erro, que tanto no texto normativo como nos folletos da campaña divulgativa se ignore o papel da enfermería tanto no asesoramento dos doentes sobre que é e para que sirve un escrito de instruccions previas como para a información de como se fan nas súas diversas modalidades e como a inscripcion do mesmo no rexitro do Sacyl pode facilitar o seu recoñecemento no caso de seren preciso incluso noutros centros e servicios de saude diferentes do domicilio.

Trátase dunha incoherencia facer fincapé no grande traballo da profesión enfermeira no eido dos coidados paliativos e da información á poboación e que se lle ignore completamente no intre de por en marcha esta ferramenta de "coresponsabilidade" dos doentes cos seus coidados. A enfermeiría pode orientar a moitos doentes a interpretar correctamente as posibilidades dun documento de instruccions previas e as vantaxes de rexistralo.

Outra que remata, ou non.

A OPE do SERGAS leva no hiperespacio dende Septembro de 2007. Resulta moi indignante que tanta xente siga pendente de si colle nomeamento ou non ou si onde o colle ou si, de non collelo, vai perde-lo seu contrato.

Para min é outra proba mais (e van tantas...) de que a oposición-concurso non é un sistema áxil (agás de xusto) para a provisión de postos e non me resulta coherente reclamar o seu emprego ó tempo que se afirma que hai un alto índice de interinidade... Podería tratarse dun sistema de elección para postos concretos ou para circunstánciasnas que exista un índice de interinidade moi baixo. O sistema de convocatoria aberta e permanente pode e debe ser empregado pois é mais áxil e garante a rápida cobertura de postos; outra cousa é que precise un sistema de contratación, en especial dos contrartos de longa duración, con mais garantías e que, ó mesmo tempo, priorice dunha vez as capacidades dependendo das áreas de traballo.

Oportunidade estragada

Hoxe mentras escribo estas verbas debera estar aproveitando unha ocasión de me formar e, sobor de todo, de preguntar moitas dúbidas prácticas que teño no eido da evaluación económica de tecnoloxias sanitarias mais desta volta non foi como o ano pasado que aproveitei para face-lo curso de estadistica (porque teño a teima de ler no Bocyl) e 'outras' cousas...

O certo é que, como ben dí a miña compañeira, non se pode estar en todas partes e hoxe era imposible... Quixen aproveitar para que se dera paso a outra xente mais non foi posible e o lamento.

O tema da evaluación económica non debera ser tido como tan tabú polo "persoal de trincheira" mais o é e case sempre en dúas versions (seguro que existen estudos tamén sobre isto); eu observo, por unha banda, o extraordinario recelo que as verbas 'custes' producen n@s compañeir@s e no persoal en xeral; sempre se fai alusión ó conflicto entre o interés particular dun doente en concreto e o interés en xeral de tódolos doentes o que debera limitar a unha 'xusta medida' os esforzos e recursos que se empregan en cada caso... unha senda perigosa que leva a múltiples confrontamentos eticos. Logo está a "frase escudo": "Si, mira lo que gasto en X mientras estos/aquellos/los de más allá despilfarran en Y".

Agora en "román paladino" das notas que tomei mentras leia a documentación...

Pero, justamente, ese es el quid de la cuestión. Yo creo que la gente se hace una composición de lugar en la que piensa que los gestores ordenan Eficiencia, efectividad y eficacia en ese orden y ellos justo al contrario. Esto provoca que la palabra 'coste' y las evaluaciones de los mismos sean una ventana oscura.

Tener en cuenta sólo la eficacia y no la efectividad de las opciones que podemos tomar es confundir “Libertad clínica” con “Ceguera clínica”; la eficiencia se 'añade' gracias a los EEIS que comparan unas opciones con otras...pero es dificil hacer esto bien y hacerlo mal no sirve de nada. Un análisis económico ‘serio’ es complejo y no puede ofrecer resultados simplificados referidos a un único paciente hipotético sino que debe ofrecer una relación entre cada grupo de pacientes que se puede favorecer de cada opción ofrecida y el coste de la mejora obtenida para cada grupo con cada opción.